Kapitein John O.
Forfar (1916-2013), Brits legerarts in de Tweede Wereldoorlog
“Geneeskunde overstijgt in tijden van oorlog de grenzen van vijandschap”
Aan de duinkant van de John
O. Forfarstraat ziet U een pad dat voert naar een hospitaalbunker. Die
werd in december 1942 gebouwd als onderdeel van de Duitse kustbatterij Dishoek,
onderdeel van de Atlantikwall (Gefechtsverbandplatz M 159).
Aan het einde van de middag van 2 november 1944 bereikten de Engelse commando’s
- na hun landing bij Westkapelle op 1 november 1944 - onder zware verliezen
deze kustbatterij. Ze ondernamen een aanval. Maar die werd in een infanteriegevecht
afgeslagen. Op 22 oktober 1944 had een juist afgestudeerde jonge arts de
medische zorg in de batterij overgenomen. Vrijwel onervaren vanuit de universiteit
onmiddellijk als arts ingezet aan het front. Op 2 november 1944 werd een
ernstig gewonde Duitse soldaat binnengebracht. De voornaamste zorg van de
jonge arts ging uit naar deze patiënt, waarvan hij vermoedde dat die
een onmiddellijke amputatie van een been nodig had. Hij achtte zijn eigen
medische kwalificaties echter onvoldoende om die ook uit te voeren. Hij
ging met een witte vlag door de vuurlinie om de Britse arts (kapitein John
O. Forfar) om raad te vragen. In gebrekkig Engels legde hij de situatie
uit en vroeg hem of hij wellicht deze operatie wilde uitvoeren. Forfar zelf
heeft zijn memoires geschreven en verhaalt daarin het volgende:
“Ik had dan wel te maken gehad met benen en voeten
die door mijnen waren afgerukt, maar had slechts geringe ervaring met ‘koude’
amputaties.
Er ging zowel iets oprechts als haast iets pathetisch uit van deze medische
student, tevens dokter. Hij voelde zich hulpeloos zowel in het leger als
in de geneeskunde, was verward over conflicterende loyaliteiten ten opzichte
van zijn professionaliteit en militaire verantwoordelijkheden en was zich
zeer bewust van zijn eigen tekortkomingen. Hij wist natuurlijk dat de Duitsers
nu ingesloten waren, zonder vooruitzicht op het afvoeren van hun gewonden
voordat de strijd was gestreden. Hij was echter met aanzienlijk gevaar voor
eigen leven erop uit getrokken om de Medisch Officier te zoeken van de strijdende
partij (die nota bene haar best deed Duitse militairen te doden). Hij was
alleen gekomen, en een officier in dat gebied was, zelfs met een rodekruisarmband,
nauwelijks veilig. Hij wist klaarblijkelijk de weg door het ongebaande duingebied
en ik volgde hem. De bunker die we betraden was donker. Het leek een personeelsonderkomen
te zijn, ingericht als ziekenboeg met een aantal gewonde Duitse soldaten
in bedden.
Eén van hen was een soldaat met een kapot been. Hij was in shock,
half bij bewustzijn en had een open geïnfecteerde beenwond. Hij moest
een gerichte behandeling krijgen van zijn algehele conditie en van de beenwond,
maar geen amputatie. Hij vocht een verloren strijd met de laatste vijand
en een amputatie zou waarschijnlijk een gewisse dood betekenen. Ik probeerde
dit zo goed als mogelijk aan mijn terneergeslagen collega te vertellen,
die, naar ik zag, al wat instrumenten klaargelegd had, inclusief een imposante
amputatiezaag. Ondanks de tekortkomingen van het consult verliet ik de bunker
met een zeker gevoel van tevredenheid onder de vaststelling dat geneeskunde
in tijden van oorlog over de grenzen van vijandschap heen stijgt.”
Dishoek heeft door dit bijzondere voorval internationale geschiedenis
geschreven. De volgende dag werd de batterij veroverd. Hiermee was de laatste
Duitse mogelijkheid gevallen om de geallieerde scheepvaart naar Antwerpen
te verhinderen. Meer weten over de oorlogsjaren in Koudekerke? Lees hier
verder.
Captain John O. Forfar ( 1916 – 2013), British
military physician in the Second World War
Medicine transcends the enmities of war.
On the dune side of the John O. Forfarstraat you will see a path leading
to a hospital bunker that was built in December 1942 as a part of the
German coastal battery Dishoek, a segment of the ‘Atlantikwall’
(Gefechtsverbandplatz M 159).
This coastal battery was of strategic importance, because it’s guns
controlled the approach to the Scheldt estuary obstructing allied shipping
to the harbour of Antwerp. By the end of the afternoon of the 2nd of November
1944 (after their landing at Westkapelle on November 1 1944) the English
commando’s reached this coastal battery having suffered heavy losses.
They mounted an attack, but were repulsed and the battle line was settled
for the night. On the German side, just a week before, on October 22 1944
a medical student, not fully qualified and practically inexperienced,
having only partially completed his undergraduate training, had been posted
at this battery as the medical officer. On November 2nd a seriously wounded
German soldier was brought in, who, in the view of the medical officer
required immediate amputation of his leg. The German ‘doctor’s’
problem was, that his medical training had been so limited that he did
not consider himself competent to amputate a leg. With a white flag he
crossed the battle line that night to consult his British counterpart
(Captain John O. Forfar). The German spoke some English, enough to indicate
that he was the local medical officer and that he had a seriously wounded
German soldier, who, in his view, required amputation of his leg. His
request was, for John O. Forfar to come and perform the operation. In
his memoires Captain Forfar describes the event as follows:
‘I had dealt with legs and feet blown off by
mines but had only limited experience of ‘cold’ amputation.
There was something both sincere and rather pathetic about this medical
student-cum-doctor. He was out of his depth in the army and in medicine,
confused by conflicting loyalties towards his professional and military
responsibilities and very conscious of his own inadequacies. He knew,
of course, that the Germans were now trapped with no prospect of evacuating
their wounded until the battle was resolved. He was willing however, at
considerable risk – he had come alone, and a German officer in that
particular area, even with a red cross arm-band, was hardly safe –
to seek out the medical officer of the troops his combatant colleagues
were doing their best to kill. He obviously knew his way about the trackless
dunes, even in the dark, and I followed him.
The bunker we entered may well have been a different part of the one from
which the nurses had come, or an adjacent bunker, but in the dark I did
not recognise it. It seemed to be an accommodation bunker being used as
a sick bay and had a number of wounded German soldiers in beds. One of
these was the soldier with the damaged leg. He was shocked, semi-conscious,
and had an open infected wound of the leg. It was adequate treatment of
his general condition and the leg wound, not an amputation, which he should
have had. He was fighting a losing battle with the last enemy and amputation
would merely have precipitated his death. I explained this as best I could
to my somewhat crestfallen colleague who, I noted, had already prepared
a number of instruments, including an impressive amputation saw. Despite
the inadequacies of the consultation I took my departure with a certain
sense of satisfaction that medicine had transcended the enmities of war’.
By this particular incident international history was written in Dishoek.
The next day the battery was taken and the last German ability to obstruct
allied shipping to the harbour of Antwerp had disappeared.
Kapitän John O. Forfar (1916-2013), britischer Militärarzt
im 2.Weltkrieg
“Heilkunde übersteigt in Kriegszeiten die Grenzen der Feindschaft”
An der Dünenseite der John O. Forfarstraße führt ein
Pfad zum Sanitätsbunker. Dieser wurde im Dez. 1942 gebaut als Teil
der deutschen Küstenbatterie Dishoek, die wiederum Teil des Atlantikwalles
war (Gefechtsverbandplatz M159).
Die deutsche maritime Küstenbatterie in den Dünen von Dishoek
war von großer strategischer Bedeutung, da sie mit ihren Kanonen
die Westerschelde und damit den Wasserweg bis Antwerpen kontrollierte.
Am Nachmittag des 2. Nov. 1944 erreichten englische Kommandotruppen –
nach ihrer Landung in Westkapelle am 1. Nov. 1944 – unter schweren
Verlusten diese Küstenbatterie. Sie unternahmen noch eine Offensive,
die aber in einem Infanteriekampf abgeschlagen wurde. Eine Woche voor
diesen Kämpfen, am 22. Okt. 1944 bekam ein junger Arzt, der gerade
sein Studium absolviert hatte, die Verantwortung für die medizinische
Versorgung dieser Batterie. Ohne jegliche Erfahrung wurde er direkt als
Arzt an der Front eingesetzt. Am 2. Nov. 1944 wurde ein schwer verwundeter,
deutscher Soldat eingeliefert. Diesem galt die ganze Sorge des jungen
Arztes, der vermutete, daß eine sofortige Amputation des Beines
nicht zu verhindern sei. Selbst war er aber zu unerfahren, um diese Operation
ausführen zu können. Er machte sich in der Nacht mit einer weißen
Fahne auf den Weg durch die Feuerlinie, um den britischen Arzt (Kapitän
John O. Forfar) um Hilfe zu bitten. In mangelhaftem Englisch bat er diesen
ihm bei einer eventuellen Amputation beizustehen. Forfar selbst berichtet
in seinen Memoiren.
“Selbst hatte ich wohl Erfahrung mit Beinen
und Füßen, die durch Landminen abgerissen waren, aber nur geringe
Erfahrung mit ‘kalten’ Amputationen. Dieser Medizinstudent,
zugleich Arzt, hatte so etwas Aufrichtiges, ja fast Pathetisches. Er fühlte
sich hilflos, sowohl in der Armee als auch in der Heilkunde, war verwirrt
über konfliktreiche Loyalitäten im Hinblick auf seine beruflichen
Qualitäten und seine militärischen Verantwortlichkeiten; zugleich
wußte er um seine eigene Unzulänglichkeit. Er wußte auch,
daß die deutschen Truppen ihre Verwundeten nicht abtransportieren
konnten, so lange die Kämpfe nicht aufhörten. Doch hat er sich
unter Gefahr des eigenen Lebens auf die Suche gemacht nach dem Militärarzt
der Gegnerschaft (die notabene alles daran setzte deutsche Soldaten zu
töten). Er kam alleine in ein Gebiet, in dem selbst ein Offizier
mit einer Rotekreuzbinde seines Lebens nicht sicher gewesen wäre.
Ich folgte ihm durch das unwegsame Dünengebiet, in dem er sich gut
auszukennen schien. Der Bunker, den wir betraten, war dunkel. Es schien
eine Personalunterkunft zu sein, eingerichtet als Sanitätsbereich,
in der einige verwundete Soldaten lagen, unter anderem jener mit dem verwundeten
Bein. Er lag in Schock, halb bewustlos mit einer offenen, infizierten
Beinwunde. Eine Amputation würde seinen sicheren Tod bedeuten. Das
Bein des Soldaten mußte behandelt werden und sein Allgemeinzustand
mußte verbessert werden. Es war jedoch deutlich, daß der Soldat
den Streit mit seinem letzten Feind nicht mehr gewinnen konnte. Dies versuchte
ich so gut es ging meinem niedergeschlagenen Kollegen beizubringen, der
wie ich sah, schon einige Instrumente, einschließlich einer imposanten
Amputationssäge bereit gelegt hatte. Ungeachtet der Unzulänglichkeit
des Konsultes verließ ich den Bunker doch mit einem zufriedenen
Gefühl, da ich feststellte, daß die Heilkunde in Kriegszeiten
die Grenzen der Feindschaft übersteigt.”
Durch dieses Ereignis wurde in Dishoek internationale Geschichte geschrieben.
Am nächsten Tag wurde die deutsche Batterie erobert und somit verschwand
die letzte Hoffnung die alliierte Schifffahrt nach Antwerpen zu verhindern.
|
